Valpreventie bij dementie: hoe ergotherapie helpt om ongelukken te voorkomen
Een onverwachte val bij het opstaan uit bed. Een misstap tijdens het koken. Of een struikeling over een drempel die er al jaren ligt. Voor mensen met dementie is het risico op vallen helaas groter en de gevolgen vaak ernstiger. Niet alleen lichamelijk, maar ook emotioneel: angst om opnieuw te vallen zorgt ervoor dat mensen minder gaan bewegen en zo juist weer kwetsbaarder worden.
Gelukkig zijn er manieren om vallen te voorkomen. In deze blog leest u hoe ergotherapie kan helpen bij valpreventie bij dementie. Want veiligheid begint thuis met aandacht, structuur en de juiste ondersteuning.
Waarom is het valrisico bij dementie hoger?
Dementie beïnvloedt het geheugen, het denkvermogen én het inzicht in de omgeving. Iemand met dementie vergeet bijvoorbeeld dat de vloer glad is, weet even niet meer waar de lichtknop zit of loopt plots weg zonder goed om zich heen te kijken.
Veelvoorkomende oorzaken van vallen bij dementie:
- Verminderde balans en spierkracht
- Slechter zicht of gehoor
- Vergeten dat een hulpmiddel nodig is (zoals een rollator)
- Onrust of nachtelijke dwaaldrang
- Vertraagde reactie op obstakels of onverwachte situaties
Ook medicatiegebruik en vermoeidheid kunnen een rol spelen. Alles bij elkaar maakt dit dat mensen met dementie vaker vallen en moeilijker herstellen.
De rol van ergotherapie bij valpreventie
Een ergotherapeut kijkt niet alleen naar de persoon, maar ook naar de omgeving en de dagelijkse handelingen. Zo ontstaat er een totaalbeeld van waar risico’s liggen en wat u kunt doen om ze te verkleinen.
Doelen van ergotherapie bij valpreventie bij dementie:
- Risico’s in kaart brengen en verminderen
- De omgeving veilig en overzichtelijk maken
- Dagelijkse handelingen aanpassen voor meer rust en zekerheid
- Mantelzorgers begeleiden in hoe zij kunnen ondersteunen
Meer weten over hoe wij werken? Bekijk hier onze werkwijze
Praktische aanpassingen in huis
Een veilige woning is de basis voor valpreventie. Samen met de cliënt en mantelzorger bekijkt een ergotherapeut waar gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Hiervoor bedenken wij een geschikte oplossing. Denk aan:
- Antislipmatten in badkamer of keuken
- Drempelhulpen of drempels verwijderen
- Beugels bij toilet of douche
- Goede verlichting (ook ’s nachts)
- Looproutes vrijhouden, bijvoorbeeld geen kleedjes of losse snoeren
- Meubels stabiel en herkenbaar opstellen
Kleine aanpassingen kunnen grote verschillen maken. Zeker als iemand moeite heeft met overzicht of oriëntatie.
Structuur en herkenning in het dagelijks leven
Naast fysieke aanpassingen is ook structuur in de dag belangrijk. Mensen met dementie functioneren vaak beter in een voorspelbare, rustige omgeving. Een ergotherapeut helpt bijvoorbeeld met:
- Vaste routines aanbrengen voor opstaan, eten, bewegen en slapen
- Taken vereenvoudigen en opsplitsen
- Visuele ondersteuning: labels, kleuren, herinneringen
- Inzetten van hulpmiddelen op de juiste momenten
Hoe minder verwarring, hoe kleiner de kans op onverwachte bewegingen of verkeerde inschattingen.
Beweging stimuleren zonder extra risico
Angst om te vallen zorgt er vaak voor dat mensen minder gaan bewegen, terwijl juist beweging nodig is om spierkracht en balans te behouden. Een ergotherapeut helpt om veilig te blijven bewegen, bijvoorbeeld door:
- Simpele oefeningen voor thuis
- Gebruik van een stabiele stoel voor transfers
- Samenwerken met een fysiotherapeut voor aanvullende ondersteuning
- Tips voor mantelzorgers om samen actief te blijven
Hulp voor mantelzorgers
Valpreventie is niet alleen iets voor de cliënt, maar ook voor de omgeving. Als mantelzorger kunt u veel betekenen, maar dat vraagt ook energie en kennis. Een ergotherapeut begeleidt u hierin:
- Wat zijn signalen van verhoogd risico?
- Hoe begeleidt u iemand op een veilige manier?
- Wanneer schakelt u extra hulp in?
- Hoe zorgt u ook goed voor uzelf?
U hoeft het niet alleen te doen – wij denken graag met u mee.
Wanneer starten met ergotherapie?
Vallen is nooit helemaal uit te sluiten, maar er is wél veel mogelijk om het risico te beperken. Wacht niet tot er iets misgaat, maar neem op tijd contact op. Zeker bij een beginnende vorm van dementie is preventie extra waardevol.
Ergotherapie wordt vergoed vanuit de basisverzekering (10 uur per jaar) en is gewoon mogelijk zonder verwijsbrief van een arts.
Neem contact met ons op voor een kennismaking
Conclusie
Dementie brengt veel onzekerheid met zich mee, voor cliënten én hun naasten. Maar met de juiste begeleiding is het wél mogelijk om zo veilig en zelfstandig mogelijk te blijven wonen. Ergotherapie helpt daarbij – praktisch, persoonlijk en dichtbij.
Wilt u weten wat ergotherapie voor u of uw naaste met dementie kan betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op voor een eerste gesprek.
Lees ook onze andere blogs:
